Elzbieta Delert

System badawczy przechodzi do historii

Polska była do tej pory jednym z niewielu państw europejskich stosujących system badawczy w zakresie rejestracji znaków towarowych. W postępowaniu o rejestrację znaku towarowego Urząd Patentowy badał nie tylko istnienie bezwzględnych przeszkód rejestracji, ale ustalał także, czy zgłoszony znak nie pozostaje w kolizji z już chronionymi lub zgłoszonymi wcześniej do rejestracji oznaczeniami. Ustalenie zatem, że zgłoszony znak jest identyczny lub podobny do oznaczenia już zarejestrowanego (lub zgłoszonego wcześniej)  dla towarów identycznych lub podobnych, prowadziło do odmowy udzielenia ochrony.

Stan ten zmienił się w dniu 15.04.2015 r., kiedy weszła w życie Ustawa o zmianie ustawy – Prawo Własności Przemysłowej z dnia 11 września 2015 r.

Na mocy tej ustawy, system badawczy został zastąpiony systemem rejestracyjnym  (zwanym także sprzeciwowym), który obowiązuje w większości krajów Europy, a także w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (dawniej Urząd ds. Harmonizacji i Regulacji Rynku Wewnętrznego), odpowiedzialnym za rejestrację znaków wspólnotowych.

Badanie kolizji z innymi oznaczeniami tylko w ramach sprzeciwu

Według nowych regulacji, Urząd Patentowy z urzędu ma obowiązek badać jedynie bezwzględne  przeszkody rejestracji (np. zdolność odróżniającą znaku, sprzeczność z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami, zawieranie symboli Rzeczpospolitej lub obcych państw, etc.). W terminie dwóch miesięcy od zgłoszenia znaku towarowego, Urząd Patentowy ujawni w Biuletynie Urzędu Patentowego informacje o tym znaku towarowym, dacie pierwszeństwa, dacie i numerze zgłoszenia, wykazie towarów i usług. Dzięki takiemu ujawnieniu osoby trzecie będą mogły zgłaszać do Urzędu Patentowego swoje uwagi na temat istnienia bezwzględnych przeszkód rejestracji. Jeżeli Urząd Patentowy takich przeszkód nie stwierdzi, ogłosi w Biuletynie Urzędu Patentowego o dokonaniu zgłoszenia znaku towarowego. Od tego czasu osoby uprawnione do wcześniejszych znaków towarowych identycznych lub podobnych do zgłoszonego oznaczenia będą miały trzy miesiące na zgłoszenie ewentualnych sprzeciwów wobec rejestracji tego oznaczenia. Po bezskutecznym upływie terminu do złożenia sprzeciwu – Urząd Patentowy wyda decyzję o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy.

Zgłoszenie sprzeciwu otwiera badanie jego zasadności przez Urząd. Zgłaszający oznaczenie i właściciel wcześniejszego znaku będą mogli także rozstrzygnąć spór w sposób ugodowy. Zawarcie ugody powinno nastąpić w terminie dwóch miesięcy od poinformowania zgłaszającego nowy znak o wniesieniu sprzeciwu, na zgodny wniosek obu stron termin ten może zostać wydłużony do sześciu miesięcy. W przypadku braku porozumienia Urząd Patentowy będzie musiał rozstrzygnąć zasadność sprzeciwu i odmówić, bądź udzielić rejestracji.

Listy zgody pozwolą na rejestrację oznaczeń podobnych

Ułatwieniem dla zgłaszających znaki towarowe wprowadzonym do prawa własności przemysłowej jest także możliwość przedstawienia Urzędowi Patentowemu tzw. listu zgody, w ramach którego uprawniony do wcześniejszego znaku towarowego (potencjalnie kolizyjnego) wyrazi pisemną zgodę na udzielenie prawa ochronnego na znak późniejszy. Dotychczas Urząd Patentowy odmawiał rejestracji identycznego lub podobnego znaku towarowego, nawet na rzecz podmiotu działającego w tej samej grupie kapitałowej, który zgłoszenia dokonywał za zgodą uprawnionego do wcześniejszego znaku towarowego. Listy zgody zostały wprowadzone do prawa własności przemysłowej z dniem 1 grudnia 2015 r. Zgoda taka musi być udzielona w formie pisemnej i obejmować zarówno zarejestrowanie oznaczenia, jak i możliwość używania go w obrocie. Od grudnia Urząd Patentowy nie może więc odmówić udzielania prawa z rejestracji znaku towarowego, jeżeli zgłaszający dysponuje zgodą właściciela znaku wcześniejszego.

W ramach nowej procedury, w przypadku gdy właściciel znaku wcześniejszego bądź uprawniony z prawa osobistego lub majątkowego udzieli zgłaszającemu pisemnej zgody na rejestrację oznaczenia późniejszego, a następnie wniesie sprzeciw wobec tej rejestracji, sprzeciw zostanie oddalony przez Urząd Patentowy.

Rejestracja szybciej…

Zmiana systemu udzielania ochrony znakom towarowym doprowadzi do skrócenia procedury i przyspieszenia uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy. Dziś trwa ona średnio 12 miesięcy, czas ten wynika jednak przede wszystkim z konieczności badania przez Urząd kolizji ze znakami wcześniejszymi. Zlikwidowanie tego wymogu doprowadzi zatem w sposób oczywisty do znacznego przyspieszenia uzyskania rejestracji.

… ale uprawnieni do starszych znaków muszą  być szczególnie czujni

Nowe przepisy przynoszą jednak pewne zagrożenia dla właścicieli już zgłoszonych/zarejestrowanych znaków. Od chwili wprowadzenia nowych przepisów muszą oni  czuwać nad tym, aby Urząd Patentowy nie zarejestrował oznaczenia, które jest na tyle podobne do ich znaku, że może wprowadzać odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów.

Co istotne, Urząd Patentowy nie ma obowiązku zawiadamiać właścicieli znaków wcześniejszych o dokonaniu zgłoszenia znaku identycznego lub podobnego do znaku wcześniejszego. Będą oni musieli prowadzić własny monitoring zgłoszeń znaków towarowych i w razie potrzeby reagować, aby nie dopuścić do rejestracji znaku kolizyjnego.

Aneta Pankowska,  Elżbieta Delert

Niemiecki Federalny Trybunał Sprawiedliwości w Karlsruhe orzekł, że trójwymiarowy produkt w kształcie misia nie narusza praw do słownego znaku towarowego „miś”.

W 2011 r., Lindt zaczął produkować misia z czekolady, owijanego w złotą folię z czerwoną wstążką i nazwał go „Lindt Bear”. Miś ten dołączył do złotego zajączka, którego Lindt produkuje od wielu lat.

Haribo, producent żelków, był przekonany, iż czekoladki w kształcie misia produkowane przez firmę Lindt naruszają jego prawa do słownych znaków towarowych: niemieckiego – „Goldbär”(pol. „złoty miś”),  i międzynarodowego – „Goldbären” (pol. „złote misie”) i złożył pozew, w którym domagał się zakazania Lindtowi produkowania słodyczy w kształcie misia.

Federalny Trybunał Sprawiedliwości potwierdził, iż znaki towarowe – „Goldbären” i  „Goldbär” są powszechnie znane wśród niemieckiego społeczeństwa, a obie spółki produkują towary podobne, jednak stwierdził, że nie zachodzi w tym przypadku ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd. Słowne znaki towarowe – „Goldbären” i  „Goldbär” należące do Haribo bezsprzecznie kojarzą się konsumentom z żelkami, a czekoladowy złoty miś nie jest przez nich odbierany jako produkt Haribo – orzekł.

Sądy europejskie w swych orzeczeniach wskazują, że ocena ryzyka wprowadzenia odbiorców w błąd powinna być całościowa oraz przeprowadzona z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Niemiecki Trybunał swoim orzeczeniem wpisuje się w ten nurt, przyznając w tym wypadku istotne znaczenie pewnym postawom ukształtowanym wśród konsumentów. Dodatkowo Trybunał wyjaśnił, iż przy ocenie podobieństwa słownego znaku towarowego i trójwymiarowego produktu (czekoladek) nie może być brany pod uwagę kształt towarów oznaczanych tym znakiem towarowym (żelków). Zdaniem niemieckiego Trybunału, inne rozstrzygnięcie mogłoby doprowadzić do nadmiernej monopolizacji w zakresie projektowania towarów, a takiej możliwości nie daje rejestracja słownego znaku towarowego.

Orzeczenie co prawda pochodzi z Niemiec, jednak z uwagi na zbieżność regulacji prawnych w tym zakresie, z powodzeniem może być wykorzystywane także w Polsce.