Dnia 7 września 2017 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok, w którym rozstrzygnął zadane mu pytanie prejudycjalne dotyczące kwoty odszkodowania, jaką powinien wypłacić przewoźnik lotniczy za znaczne opóźnienie lotu. TSUE stwierdził, że odszkodowanie za opóźniony lot łączony powinno być takie samo, jak w przypadku lotu bezpośredniego. Określając zatem kwotę odszkodowania, należy wziąć pod uwagę jedynie odległość pomiędzy miejscem odlotu a miejscem docelowym, w oparciu o metodę ortodromiczną i to bez względu na rzeczywiście przebytą trasę.
Stan faktyczny
Wniosek do TSUE o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony został przez Sąd Rejonowy w Hamburgu, przed którym toczyło się postępowanie z powództwa Birgit Bossen, Anja Bossen, Gudula Gräßmann przeciwko Brussels Airlines SA/NV. Skarżące podróżowały z Rzymu do Hamburga z przesiadką w Brukseli. W związku z powstałym opóźnieniem połączenia już na lotnisku w Rzymie, powódki nie zdążyły na planowany lot z Brukseli do Hamburga, a do docelowego miejsca podróży dotarły w ramach następnego lotu. Sytuacja ta skutkowała całkowitym opóźnieniem połączenia wynoszącym trzy godziny i pięćdziesiąt minut w stosunku do pierwotnie planowanej godziny przylotu. Sprawa trafiła przed Amtsgericht Hamburg, gdzie powódki wystąpiły z żądaniem zasądzenia na rzecz każdej z nich odszkodowania w wysokości 400 EUR, na podstawie art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady.
Podstawa prawna
Zgodnie z art. 7 ust. 1 Rozporządzenia nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91 (dalej: Rozporządzenie), pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości:
- 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1500 kilometrów;
- 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1500 do 3500 kilometrów;
- 600 EUR dla wszystkich innych lotów niż loty określone w lit. a) lub b).
Podstawą dla dokonania obliczeń w przedmiocie długości trasy jest docelowe miejsce lotu pasażera, które nastąpi po czasie planowego przylotu. Zgodnie z ust. 4 ww. artykułu, odległości podane w ust. 1 i 2 mierzone są metodą trasy po ortodromie (tj. z punktu początku trasy do punktu celowego).
Pytanie prejudycjalne
W przedmiotowym stanie faktycznym pojawiły się wątpliwości, jak rozumieć wspomnianą wyżej „metodę trasy po ortodromie”, tj. czy tyczy się ona jedynie skrajnych punktów lotu (tj. odległości pomiędzy Rzymem a Hamburgiem), czy uwzględniać należy również odległość pomiędzy ewentualnym miejscem przesiadki (tj. odległość pomiędzy Rzymem a Brukselą oraz Brukselą a Hamburgiem). W związku z powyższym, Sąd Rejonowy sformułował następujące pytanie:
„Czy art. 7 ust. 1 zdanie drugie Rozporządzenia nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że pojęcie »odległości« oznacza jedynie ustalaną w oparciu o metodę ortodromiczną bezpośrednią odległość pomiędzy miejscem odlotu i ostatnim miejscem przylotu, i to bez względu na rzeczywiście przebytą trasę?”.
Od odpowiedzi na pytanie zależało, czy skarżącym przysługuje 400 EUR czy 250 EUR odszkodowania. Odległość pomiędzy Rzymem a Hamburgiem wynosi w oparciu o metodę ortodromiczną 1326 km. Natomiast odległość liczona z uwzględnieniem połączenia w Brukseli – 1656 km.
Wyrok i uzasadnienie
Zdaniem TSUE, przy obliczeniu kwoty odszkodowania należy brać pod uwagę jedynie odległość pomiędzy miejscem odlotu, a miejscem docelowym w rozumieniu art. 2 Rozporządzenia.
Trybunał zwrócił uwagę, że o ile art. 5 Rozporządzenia nr 261/2004, stanowiący o odwołaniu lotu, zawiera odniesienie do rzeczonego art. 7 („Prawo do odszkodowania”) o tyle brak jest takiego odniesienia w art. 6 Rozporządzenia nr 261/2004, dotyczącego opóźnień lotów. Niemniej jednak zwrócono uwagę, iż ze względu na zasadę równego traktowania, należy dokonywać wykładni Rozporządzenia nr 261/2004 w ten sposób, że pasażerom lotów opóźnionych o co najmniej trzy godziny, przysługuje takie samo odszkodowanie jak pasażerom lotów odwołanych, których plan podróży został zmieniony w sposób niezachowujący ograniczeń przewidzianych w art. 5 ust. 1 lit. c) ppkt (iii) Rozporządzenia nr 261/2004.
Zgodnie z rzeczonym przepisem: „w przypadku odwołania lotu pasażerowie, których to odwołanie dotyczy, mają prawo do odszkodowania od obsługującego przewoźnika lotniczego, zgodnie z art. 7, chyba że zostali poinformowani o odwołaniu w okresie krótszym niż 7 siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano im zmianę planu podróży, umożliwiającą im wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu„. Z treści przywołanego artykułu jednoznacznie wynika zatem, że prawo pasażerów do odszkodowania, jak i sposób obliczenia kwoty, są identyczne w przypadku lotów bezpośrednich i łączonych.
Ponadto TSUE wskazał, iż okolicznością uzasadniającą odszkodowania dla pasażerów, objętych dyspozycją art. 5 ust. 1 lit. c) ppkt (iii) Rozporządzenia nr 261/2014, jest w szczególności pozbawienie możliwości reorganizacji swojej podróży przez korzystających z usług lotniczych.
Z wyrokiem TSUE w sprawie można się zapoznać pod poniższym linkiem: http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=194108&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=710970
