apple

Ponad 10 lat temu, a dokładnie 9 stycznia 2007 roku, Steve Jobs na konferencji Apple przedstawił światu jedno z najważniejszych technologii, które na zawsze zrewolucjonizowały rynek technologii mobilnych – iPhone ’a (film z konferencji – https://www.youtube.com/watch?v=x7qPAY9JqE4).

Dziś większość z nas nie wyobraża sobie funkcjonowania bez smartfona. Duży popyt* na tego typu urządzenia powoduje, że wiodące firmy specjalizujące się w technologiach mobilnych prześcigają się o nowe rozwiązania technologiczne pozwalające na uzyskanie przewagi na rynku.

Owocem starań przedsiębiorców są przede wszystkim prawa patentowe, które przyznają uprawnionym szerokie spektrum możliwości w zakresie wyłącznego korzystania z danego wynalazku. Pozwalają bowiem nie tylko na zastosowanie autorskiej technologii w smartfonie, ale także na licencjonowanie rozwiązania konkurentom. Nadto dysponent tego rodzaju praw bezwzględnych dysponuje odpowiednimi środkami prawnymi w celu zapobieżenia ewentualnym naruszeniom patentowym, chociażby poprzez wytaczanie powództw.

Nie dziwi więc, że liczba patentów przyznanych przedsiębiorcom na rynku patentowym w samym roku 2012 przekroczyła liczbę 250.000. Równie imponująco przedstawia się wielość spraw związanych z naruszeniami patentowymi do konkretnych rozwiązań technologicznych. W zasadzie każdy miesiąc przynosi nowe spory pomiędzy wiodącymi markami w branży, tj. Apple, Microsoft, Samsung, HTC, Huawei (a także między dostawcami komponentów).

Warto w tym miejscu wspomnieć chociażby o ostatniej decyzji Koreańskiej Komisji Wolnego Handlu (dalej: „KFTC”) w sprawie nałożenia rekordowej kary na amerykańskie przedsiębiorstwo Qualcomm. Gigant z San Diego jest posiadaczem wielu patentów istotnych dla stosowania standardu dotyczącego produkcji tzw. procesora pasma podstawowego powszechnie stosowanego w smartfonach. Istnienie takiej technologii niejako warunkuje działalność smartfona, gdyż bez odpowiedniego procesora funkcjonowanie urządzenia jest niemożliwe.

Qualcomm wykorzystując fakt posiadania istotnej dla rynku technologii nadużywał swojej pozycji faktycznego monopolisty między innymi poprzez zawyżanie opłat licencyjnych. Postanowienie KFTC otworzyło furtkę dla pozostałych konkurentów do domagania się odszkodowań od amerykańskiego przedsiębiorstwa. Co więcej, na przywołane postanowienie KFTC powołują się także organy antymonopolowe innych państw. Tytułem przykładu, niedługo po stwierdzeniu nadużyć przez koreański organ antymonopolowy Komisja Wolnego Handlu w USA pozwała Qualcomm opierając swoje powództwo na rozważaniach podjętych przez KFTC, zarzucając monopoliście z San Diego bezprawne narzucanie warunków umownych m.in. firmie Apple.

Funkcjonujemy więc w rzeczywistości tzw. gąszczy patentowych. Gąszcze patentowe są określane jako zjawisko istnienia zbyt dużej liczby praw patentowych na określonym rynku. Efektem jest znaczna trudność, a nawet niemożliwość konstruowania lub korzystania z technologii bez naruszania cudzych praw własności intelektualnych. Duże przedsiębiorstwa wykorzystują to zjawisko i zawzięcie walczą o swoją pozycję na rynku smartfonów poprzez wzajemne wytaczanie powództw.

Odpowiadając na postawione przeze mnie w tytule wpisu pytanie należy stwierdzić, że na razie nie mamy żadnych podstaw do ostatecznego wytypowania „zwycięzcy” wspomnianych potyczek. Wydaje się jednak, że nie powinniśmy oceniać  rzeczonego pytania pod kątem tego, który z przedsiębiorców będzie głównym beneficjentem prowadzenia wojen patentowych o rynek smartfonów. Przede wszystkim triumfować ma konsument, który jako użytkownik końcowy technologii mobilnych winien otrzymać urządzenie wysokie jakościowo, tanie oraz funkcjonalne.

Na sam koniec warto zaznaczyć, że w systemie prawnym istnieją instytucje, które stwarzają możliwości do zakończenia wspomnianych wojen, takie jak: instytucje clearingowe, zasoby patentowe czy licencje krzyżowe – jest to już jednak temat na kolejny artykuł. Na chwilę obecną pozostaje nam jedynie możliwość biernego obserwowania, jak rozgrywają się postępowania sądowe pomiędzy największymi graczami na rynku.

*Globalny przychód na rynku smartfonów w samym roku 2016 wyniósł $428.9 mld. Zob. statystyki na: https://www.statista.com/topics/840/smartphones/