Wyjawienie lub wydanie środka dowodowego (nowelizacja KPC)

Nowy środek procesowy

Kolejnym środkiem procesowym wprowadzonym do postępowania cywilnego w ramach postępowania w sprawach własności intelektualnej jest „wyjawienie lub wydanie środka dowodowego”. Ma on na celu umożliwienie powodowi zdobycia wiedzy o faktach dotyczących naruszeń jego prawa, których samodzielnie uzyskanie w przestrzeni pozasądowej byłoby niemożliwe. Powód będzie mógł skorzystać z tej instytucji w trakcie trwającego procesu; nie jest możliwe wnioskowanie o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego przed wszczęciem postępowania.

Praktyczne zastosowanie

Zgodnie z art. 479¹⁰⁶ k.p.c. wniosek może dotyczyć w szczególności dokumentów bankowych, finansowych lub handlowych. W związku z tym omawiany środek znajdzie praktyczne zastosowanie między innymi w postępowaniach o odszkodowanie czy wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Powód będzie miał możliwość uzyskania od pozwanego dokumentów księgowych, faktur, czy umów licencyjnych, które ułatwią mu określenie wysokości poniesionej szkody.

Wymagania formalne wniosku

Poza uprawdopodobnieniem roszczenia oraz wymaganiami przewidzianymi dla pism procesowych, we wniosku powód powinien określić środek dowodowy, którego wyjawienia lub wydania żąda, a także uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek, w tym okoliczności z których wynika, że pozwany dysponuje środkiem dowodowym objętym żądaniem.

Rozpoznanie wniosku

Co istotne, pozwany będzie miał możliwość ustosunkowania się do wniosku powoda przed wydaniem postanowienia. Przed wyznaczeniem posiedzenia w przedmiocie rozpoznania wniosku przewodniczący zarządzi wniesienie przez pozwanego odpowiedzi na zgłoszone żądanie, wyznaczając mu termin nie krótszy niż dwa tygodnie. Jednocześnie sąd pouczy pozwanego o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa.

Treść postanowienia

Uwzględniając wniosek, sąd wydaje postanowienie, w którym określa termin wyjawienia lub wydania środka dowodowego, zasady korzystania z niego i zapoznania się z nim, a także poucza strony o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa. Jeżeli pozwany powołuje się na ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd może określić szczególne zasady korzystania ze środka dowodowego i zapoznawania się z nim oraz może wprowadzić dodatkowe ograniczenia.

Wykonanie postanowienia

Postanowienie sądu uwzględniające wniosek powoda stanowi tytuł egzekucyjny i podlega wykonaniu z chwilą jego wydania. Jeśli zatem pozwany uchyla się od dobrowolnego wykonania postanowienia, omawiana instytucja będzie mogła być realizowana albo przez komornika (np. w sytuacji żądania wydania rzeczy lub dokumentu) albo na drodze sądowej (zgodnie z przepisami o egzekucji świadczeń niepieniężnych – np. w sytuacji żądania dostępu do bazy danych).  

Dodatkowe sankcje dla pozwanego

Ustawodawca przewidział dodatkowe sankcje dla pozwanego, który będzie uchylać się od wykonania postanowienia nakazującego wyjawienie lub wydanie środka dowodowego lub dopuści się zniszczenia takiego środka w celu udaremnienia jego wyjawienia lub wydania. W takiej sytuacji sąd będzie mógł uznać za ustalone fakty, które miały być tym dowodem stwierdzone lub obciążyć pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania, niezależnie od wyniku sprawy.

Uzasadnienie dla wprowadzenia nowego środka procesowego

Podobnie jak w przypadku pozostałych środków procesowych, uzasadniając wprowadzenie instytucji wyjawienia lub wydania środka dowodowego ustawodawca wskazał przede wszystkim na ograniczone możliwości powoda w zakresie uzyskania wiedzy o faktach dotyczących naruszeń jego prawa. Wyjawienie lub wydanie środka dowodowego stanowi zatem, razem ze środkami procesowymi w postaci zabezpieczenia środków dowodowych oraz wezwania do udzielenia informacji, pakiet środków procesowych służących dochodzeniu ochrony praw własności intelektualnej.

***

Zapraszamy do zapoznania się z wcześniejszym wpisami dotyczącym nowelizacji KPC wprowadzającej przepisy w sprawach własności intelektualnej: 1. Sprawa z zakresu własności intelektualnej 2. Powołanie wyspecjalizowanych sądów 3. Obowiązkowe zastępstwo procesowe w sprawach IP. 4. Zabezpieczenie środka dowodowego.