znaki towarowe

Toczące się już od 10 lat postępowanie o unieważnienie prawa do trójwymiarowego znaku towarowego – słynnej kostki Rubika – zmierza powoli ku swemu ostatniemu rozdziałowi.

Przypomnieć należy, że kształt kostki Rubika został zarejestrowany jako trójwymiarowy znak towarowy dla towarów z klasy 28 układanek trójwymiarowych.

W 2006 roku złożony został wniosek o unieważnienie prawa do przedmiotowego znaku towarowego, w uzasadnieniu którego wskazano, że kostka Rubika stanowi rozwiązanie techniczne polegające na zdolności rotacji, które może być chronione wyłącznie patentem, a nie jako znak towarowy.

Źródłem przedmiotowego sporu jest oczywiście fakt, że monopol przyznany patentem jest ograniczony w czasie, podczas gdy prawo na znak towarowy może być przedłużane w nieskończoność.

Rozpatrujący sprawę EUIPO oraz Sąd Pierwszej Instancji odrzucili argumentację wnioskodawcy, uznając, że w przypadku kostki Rubika zarejestrowany kształt nie pełni żadnej funkcji technicznej ani nawet nie sugeruje takiej funkcji.

Wnioskodawca odwołał się do Trybunału Sprawiedliwości, przed wyrokiem którego opinię w sprawie wydał rzecznik generalny – Maciej Szpunar. W swojej opinii rzecznik generalny przedstawił całkowicie odmienną analizę prawną spornego zagadnienia. Uznał bowiem, że w sprawie nie przeanalizowano w sposób dostateczny funkcji technicznej kostki Rubika i relacji pomiędzy możliwością jej osiągnięcia a kształtem towaru. Prawidłowa zaś analiza funkcji technicznych kostki Rubika winna doprowadzić do wniosku, iż jej kształt niezbędny jest dla osiągnięcia oferowanej funkcjonalności – przemieszczania pasków kostki za pomocą ruchów rotacyjnych wokół jednej osi. Zaznaczył też, że przyznanie monopolu w postaci znaku towarowego ma zbyt daleko idące konsekwencji gospodarcze i pozostaje w sprzeczności z interesem ogólnym.

Opinia rzecznika generalnego nie jest wiążąca, zaś na wyrok Trybunału Sprawiedliwości musimy jeszcze poczekać. Pewnym jest natomiast, że o dalszym rozwoju sprawy będziemy na bieżąco informować.

Nie może budzić najmniejszej wątpliwości, że InPost wprowadzając na polski rynek usługę dostarczania przesyłek do automatów, z których użytkownik może je odebrać o wybranej przez siebie porze, podbił serca Polaków. Sukcesem okazała się nie tylko sama usługa, lecz również nazwa automatu – „paczkomat”. Nazwa tak intensywnie zakorzeniła się w umysłach użytkowników, że konkurenci starający się wprowadzić podobną usługę każdorazowo stawać będą przed dylematem jak usługę nazwać, nie wkraczając w sferę monopolu InPost wynikającego z udzielonego mu prawa ochronnego na słowny znak towarowy „PACZKOMAT”.

Poczta Polska, decydując się na rzucenie wyzwania InPostowi, postanowiła rozwiązać problem inaczej, w drodze wniosku o unieważnienie słownego znaku towarowego „PACZKOMAT”. Jako podstawę wniosku o unieważnienie Poczta Polska wskazała brak zdolności odróżniającej oznaczenia – nie jest oryginalne – oraz na opisowy charakter oznaczenia, tj. wskazujący wyłącznie na cechy produktu dla którego oznaczenie zostało zarejestrowane jako znak towarowy.

Po rozpoznaniu sprawy przez Kolegium Orzekające przy Urzędzie Patentowym RP, wniosek o unieważnienie został oddalony. Z informacji upublicznionych przez InPost wynika, że Kolegium Orzekające uznało oryginalny charakter oznaczenia, które wbrew twierdzeniom Poczty Polskiej posiada zdolność odróżniającą. Innymi słowy, monopol InPost na używanie oznaczenia „PACZKOMAT” w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej został utrzymany.

Ogłaszając zwycięstwo w postępowaniu unieważnieniowym, właściciel InPost wyraża opinię, że konkurencja między firmami powinna toczyć się nie przede wszystkim poprzez działania prawne, ale rywalizację rynkową na produkty i usługi. Biorąc jednak pod uwagę wartość i znaczenie usługi, można spodziewać się raczej kontynuacji sporu. Plus tego jest taki, że jeśli sprawa trafi przed sądy administracyjne, poznamy szczegółowe motywy rozstrzygnięcia. A te muszą być niezwykle interesujące, gdyż olbrzymi sukces PACZKOMATÓW mógł doprowadzić do sytuacji, której w świadomości odbiorców PACZKOMAT stanowi wyłącznie nazwę rodzajową…