Browsing Tag

kpc

dobra osobiste

Ślepy pozew kontra anonimowy hejter

25 sierpnia 2021

Naruszenie dóbr osobistych w Internecie

Do naruszeń dóbr osobistych za pośrednictwem Internetu dochodzi coraz częściej. Wolność wypowiedzi na forach internetowych z uwagi na pozorną anonimowość użytkowników często prowokuje niepohamowane wypowiedzi, które przeradzają się w mowę nienawiści naruszającą dobra osobiste osób trzecich.

Dochodząc swoich praw przed sądem, musimy  zidentyfikować osobę, której zarzucamy bezprawny czyn. W aktualnym stanie prawnym, w pozwie należy wskazać m.in. imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz adres pozwanego[1]. Staje się to jednak skomplikowane, gdy pozwanym ma być osoba posługująca się anonimowym nickiem czy fałszywymi danymi.

Aktualne trudności z ustaleniem danych sprawcy

W celu uzyskania prawdziwej tożsamości takiej osoby można skorzystać ze ścieżki przewidzianej przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (dalej: „RODO”) tj. wystąpić do administratora portalu o udostępnienie numeru IP, imienia i nazwiska czy adresu e-mail użytkownika, który naruszył nasze dobra osobiste (art. 6 pkt 1 ppkt f RODO). W przypadku spotkania się z odmową ze strony administratora, można wystąpić do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych o wydanie decyzji nakazującej mu wydanie takich danych (art. 60 ustawy z dnia 10.05.2018 r. o ochronie danych osobowych w zw. z art. 58 ust. 2 RODO), a w dalszej kolejności wstąpić na drogę postępowania sądowoadministracyjnego. Ewentualnie można żądać ustalenia tożsamości sprawcy na drodze postępowania karnego. Obie drogi są jednak złożone i niejednokrotnie wymagają sporego nakładu czasowego.

Ustawa o wolności słowa w internetowych serwisach społecznościowych – czyli jak pozwać, gdy nie wiemy kogo

Powyższym problemom zaradzić miałby tzw. ślepy pozew. Nie jest to pomysł nowy, bowiem kilka lat temu o wprowadzenie tej instytucji wnioskował ówczesny RPO Adam Bodnar. W tym roku, sprawa stała się głośna na skutek przygotowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości projektu ustawy o ochro­nie wol­no­ści sło­wa w in­ter­ne­to­wych ser­wi­sach spo­łecz­no­ścio­wych[2] (dalej: „ustawa o wolności słowa”).

Zgodnie z założeniami ustawy o wolności słowa, zamiast danych personalnych i adresowych w pozwie wystarczy zamieścić informacje pozwalające ustalić osobę, która dopuściła się naruszenia, w szczególności nazwę profilu lub login użytkownika.

Ślepy pozew

Ponadto pozew powinien zawierać:

  1. wniosek  o  zabezpieczenie  powództwa  poprzez  zobowiązanie  usługodawcy do wskazania danych pozwanego określonych  w art.  18  ust.  1-5  ustawy  z  dnia  18  lipca  2002  r.  o  świadczeniu usług  drogą elektroniczną w oparciu o podane przez powoda informacje;
  2. wskazanie  publikacji,  w  szczególności  komunikatów  pisemnych,  zdjęć,  nagrań  audio oraz wideo, naruszających dobra osobiste, z podaniem adresu URL  zasobu danych internetowych, na którym zostały opublikowane, daty i godziny  publikacji oraz nazwy profilu lub loginu użytkownika, o ile będzie to możliwe;
  3. oświadczenie  powoda,  że  podjął  próbę  powiadomienia  pozwanego  o  zamiarze wytoczenia  przeciwko  niemu  powództwa  albo  oświadczenie,  że  powiadomienie takie nie było możliwe, wraz z podaniem przyczyny.

Jeżeli sąd nie stwierdzi oczywistej bezzasadności roszczenia, to zobowiąże serwis społecznościowy do przekazania konkretnych danych. Należy jednak pamiętać, że dostawca usług telekomunikacyjnych obowiązany jest zatrzymywać i przechowywać dane generowane w sieci telekomunikacyjnej lub przetwarzane przez okres 12 miesięcy, licząc od dnia połączenia lub nieudanej próby połączenia, a z dniem upływu tego okresu dane te niszczyć (art. 108a ust. 1 pkt 2 Prawa telekomunikacyjnego). Ustawa nie przewiduje wydłużenia tego okresu. W związku z tym, sądy musiałyby podejmować czynności zmierzające do zidentyfikowania pozwanego w okresie krótszym niż 12 miesięcy, przy jednoczesnym założeniu, że osoba dochodząca swoich praw niezwłocznie się o nie zatroszczy.

Zgodnie z założeniem projektu, sąd z mo­cy pra­wa umo­rzy po­stę­po­wa­nie, je­że­li usłu­go­daw­ca nie na­de­śle da­nych iden­ty­fi­ku­ją­cych ano­ni­mo­we­go na­ru­szy­cie­la w ter­mi­nie 3 mie­się­cy. Natomiast nienadesłanie danych, bez usprawiedliwionego powodu, będzie wiązać się z nałożeniem kary grzywny do 3 000 zł.

Projekt ustawy oczekuje na wpis do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.

Autor wpisu: Aleksandra Rudzińska

[1] W przypadku osób prawnych odpowiednio nazwę pozwanego oraz adres i siedzibę. Ponadto, pod rygorem zawieszenia postępowania, powód ma obowiązek wskazać dane niezbędne do ustalenia przez sąd numerów, odpowiednio: PESEL, NIP lub KRS (art. 177 § 1 pkt 6 w zw. z art. 2081 k.p.c.).

[2] Projekt ustawy dostępny pod linkiem: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/zachecamy-do-zapoznania-sie-z-projektem-ustawy-o-ochronie-wolnosci-uzytkownikow-serwisow-spolecznosciowych.

0 Komentarzy
dobra osobiste nieuczciwa konkurencja prawo autorskie tajemnica przedsiębiorstwa własność przemysłowa wzory przemysłowe znaki towarowe

Wezwanie do udzielenia informacji (nowelizacja KPC)

29 lipca 2020
Prawo własności przemysłowej

Wezwanie do udzielenia informacji nie jest nową instytucją – regulacje dotyczące tego środka zostały zawarte m. in. w art. 80 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz w art. 2861 ustawy prawo własności przemysłowej. Uzasadniając umieszczenie tego środka w kodeksie postępowania cywilnego, ustawodawca powołał się przede wszystkim na konieczność stworzenia jednolitej regulacji obejmującej przepisy dotyczące wezwania do udzielenia informacji w stosunku do wszystkich praw własności intelektualnej.  Wezwanie do udzielenia informacji może zostać skierowane nie tylko do naruszyciela, ale również do osób trzecich, o ile uprawniony wykaże, że faktycznie prowadzą działalność gospodarczą związaną z naruszeniem danego prawa własności intelektualnej.

Katalog informacji

Zgodnie z art. 479115 § 1 k.p.c. wezwanie do udzielenia informacji może dotyczyć:

  1. informacji o firmie, miejscu zamieszkania lub siedzibie i adresie producentów, wytwórców, dystrybutorów, dostawców oraz innych poprzednich posiadaczy, od których lub na rzecz których nastąpiło nabycie lub zbycie towarów, korzystanie z usług lub ich świadczenie, jak również przewidywanych hurtowników i detalistów tych towarów lub usług;
  2. informacji o ilości wyprodukowanych, wytworzonych, wysłanych, otrzymanych lub zamówionych towarów lub świadczonych usług, jak również cenach otrzymanych w zamian za towary lub usługi.

Nie jest to jednak katalog zamknięty. W szczególnie uzasadnionych okolicznościach można wystąpić z wnioskiem o wyjawienie innych informacji, które są niezbędne do wykazania wysokości roszczenia.

Wymagania formalne wniosku

Wniosek o udzielenie informacji można złożyć zarówno przed wszczęciem procesu, jak i w jego trakcie, jednak nie później niż przed zamknięciem rozprawy w pierwszej instancji. Poza wymaganiami przewidzianymi dla pism procesowych, wniosek powinien zawierać wykazanie w sposób wiarygodny okoliczności wskazujących na naruszenie prawa własności intelektualnej, określenie informacji, które są przedmiotem wezwania, określenie obowiązanego, wskazanie okoliczności, z których może wynikać, że dysponuje on informacjami objętymi wnioskiem oraz wykazanie, że informacje są konieczne do określenia źródła lub zakresu naruszenia prawa.

Rozpoznanie wniosku

Obowiązany będzie miał możliwość ustosunkowania się do wniosku o udzielenie informacji przed wydaniem postanowienia. Przed wyznaczeniem posiedzenia przewodniczący zarządzi doręczenie obowiązanemu odpisu wniosku wraz ze zobowiązaniem do złożenia odpowiedzi w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż dwa tygodnie. Jednocześnie sąd pouczy pozwanego o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa oraz prawie do odmowy udzielenia informacji.

Treść postanowienia

Uwzględniając wniosek, sąd wydaje postanowienie w którym określa termin udzielenia informacji, ich rodzaj i zakres, a także zasady zapoznania się z nimi przez uprawnionego. Jeśli obowiązany powołuje się na tajemnicę przedsiębiorstwa, sąd może określić szczególne zasady korzystania i zapoznawania się z udzielonymi informacjami oraz może wprowadzić dodatkowe ograniczenia.

Wykonanie postanowienia

Postanowienie sądu nakazujące udzielenia informacji podlega wykonaniu z chwilą jego wydania. Obowiązek udzielenia informacji podlega wykonaniu w formie pisemnej albo postaci elektronicznej. Co istotne, informacje są udzielane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.

Sankcje dla uprawnionego

Jeśli sąd wezwał do udzielenia informacji przed wszczęciem postępowania, uprawniony ma obowiązek wszczęcia postępowania w sprawie o naruszenie nie później niż w terminie miesiąca od dnia wykonania postanowienia o udzieleniu informacji. Jeśli uprawniony nie wniesie pisma wszczynającego postępowanie przeciwko naruszającemu w terminie wyznaczonym przez sąd albo pismo wszczynające postępowanie zostało cofnięte, zwrócone, odrzucone albo powództwo bądź wniosek oddalono lub postępowanie umorzono, obowiązanemu będzie przysługiwać roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem obowiązku udzielenia informacji. Roszczenie o naprawienie szkody będzie przysługiwać obowiązanemu również w sytuacji, kiedy uprawniony wykorzysta uzyskane informacje dla celów innych niż dochodzone przez uprawnionego roszczenia.

Uzasadnienie dla wprowadzenia środka procesowego 

Ustawodawca zwrócił uwagę, że uzyskanie informacji dotyczących naruszenia prawa własności intelektualnej jest niejednokrotnie faktyczną przesłanką warunkującą skuteczne pozyskiwanie ochrony prawnej. Ciężar dowodowy, który spoczywa na powodzie, wywołuje w praktyce duże trudności. Powód może nie znać rozmiarów nielegalnej działalności czy liczby bezprawnie wytworzonych produktów. Podobnie jak w przypadku pozostałych środków procesowych, celem wprowadzonej regulacji było umożliwienie uprawnionemu z tytułu praw własności intelektualnej zdobycia informacji dotyczących naruszenia jego praw.

***

Zapraszamy do zapoznania się z wcześniejszym wpisami dotyczącym nowelizacji KPC wprowadzającej przepisy w sprawach własności intelektualnej: 1. Sprawa z zakresu własności intelektualnej, 2. Powołanie wyspecjalizowanych sądów, 3. Obowiązkowe zastępstwo procesowe w sprawach IP, 4. Zabezpieczenie środka dowodowego, 5. Wyjawienie lub wydanie środka dowodowego.

0 Komentarzy
dobra niematerialne dobra osobiste patenty prawo autorskie własność przemysłowa wzory przemysłowe znaki towarowe

Wyjawienie lub wydanie środka dowodowego (nowelizacja KPC)

22 lipca 2020

Nowy środek procesowy

Kolejnym środkiem procesowym wprowadzonym do postępowania cywilnego w ramach postępowania w sprawach własności intelektualnej jest „wyjawienie lub wydanie środka dowodowego”. Ma on na celu umożliwienie powodowi zdobycia wiedzy o faktach dotyczących naruszeń jego prawa, których samodzielnie uzyskanie w przestrzeni pozasądowej byłoby niemożliwe. Powód będzie mógł skorzystać z tej instytucji w trakcie trwającego procesu; nie jest możliwe wnioskowanie o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego przed wszczęciem postępowania.

Praktyczne zastosowanie

Zgodnie z art. 479106 k.p.c. wniosek może dotyczyć w szczególności dokumentów bankowych, finansowych lub handlowych. W związku z tym omawiany środek znajdzie praktyczne zastosowanie między innymi w postępowaniach o odszkodowanie czy wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Powód będzie miał możliwość uzyskania od pozwanego dokumentów księgowych, faktur, czy umów licencyjnych, które ułatwią mu określenie wysokości poniesionej szkody.

Wymagania formalne wniosku

Poza uprawdopodobnieniem roszczenia oraz wymaganiami przewidzianymi dla pism procesowych, we wniosku powód powinien określić środek dowodowy, którego wyjawienia lub wydania żąda, a także uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek, w tym okoliczności z których wynika, że pozwany dysponuje środkiem dowodowym objętym żądaniem.

Rozpoznanie wniosku

Co istotne, pozwany będzie miał możliwość ustosunkowania się do wniosku powoda przed wydaniem postanowienia. Przed wyznaczeniem posiedzenia w przedmiocie rozpoznania wniosku przewodniczący zarządzi wniesienie przez pozwanego odpowiedzi na zgłoszone żądanie, wyznaczając mu termin nie krótszy niż dwa tygodnie. Jednocześnie sąd pouczy pozwanego o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa.

Treść postanowienia

Uwzględniając wniosek, sąd wydaje postanowienie, w którym określa termin wyjawienia lub wydania środka dowodowego, zasady korzystania z niego i zapoznania się z nim, a także poucza strony o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa. Jeżeli pozwany powołuje się na ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd może określić szczególne zasady korzystania ze środka dowodowego i zapoznawania się z nim oraz może wprowadzić dodatkowe ograniczenia.

Wykonanie postanowienia

Postanowienie sądu uwzględniające wniosek powoda stanowi tytuł egzekucyjny i podlega wykonaniu z chwilą jego wydania. Jeśli zatem pozwany uchyla się od dobrowolnego wykonania postanowienia, omawiana instytucja będzie mogła być realizowana albo przez komornika (np. w sytuacji żądania wydania rzeczy lub dokumentu) albo na drodze sądowej (zgodnie z przepisami o egzekucji świadczeń niepieniężnych – np. w sytuacji żądania dostępu do bazy danych).  

Dodatkowe sankcje dla pozwanego

Ustawodawca przewidział dodatkowe sankcje dla pozwanego, który będzie uchylać się od wykonania postanowienia nakazującego wyjawienie lub wydanie środka dowodowego lub dopuści się zniszczenia takiego środka w celu udaremnienia jego wyjawienia lub wydania. W takiej sytuacji sąd będzie mógł uznać za ustalone fakty, które miały być tym dowodem stwierdzone lub obciążyć pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania, niezależnie od wyniku sprawy.

Uzasadnienie dla wprowadzenia nowego środka procesowego

Podobnie jak w przypadku pozostałych środków procesowych, uzasadniając wprowadzenie instytucji wyjawienia lub wydania środka dowodowego ustawodawca wskazał przede wszystkim na ograniczone możliwości powoda w zakresie uzyskania wiedzy o faktach dotyczących naruszeń jego prawa. Wyjawienie lub wydanie środka dowodowego stanowi zatem, razem ze środkami procesowymi w postaci zabezpieczenia środków dowodowych oraz wezwania do udzielenia informacji, pakiet środków procesowych służących dochodzeniu ochrony praw własności intelektualnej.

***

Zapraszamy do zapoznania się z wcześniejszym wpisami dotyczącym nowelizacji KPC wprowadzającej przepisy w sprawach własności intelektualnej: 1. Sprawa z zakresu własności intelektualnej 2. Powołanie wyspecjalizowanych sądów 3. Obowiązkowe zastępstwo procesowe w sprawach IP. 4. Zabezpieczenie środka dowodowego.

0 Komentarzy
dobra niematerialne nieuczciwa konkurencja patenty prawo autorskie prawo IT tajemnica przedsiębiorstwa własność przemysłowa

Sprawa z zakresu własności intelektualnej (nowelizacja KPC)

24 czerwca 2020

W dniu 1 lipca 2020 r. wchodzą w życie zmiany kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzające nowy rodzaj postępowań – Postępowania w sprawach własności intelektualnej. Na mocy nowelizacji wprowadzono definicję sprawy własności intelektualnej. Będą należały do nich sprawy o:

  • ochronę praw autorskich i pokrewnych,
  • ochronę praw własności przemysłowej,
  • ochronę innych praw na dobrach niematerialnych.

Ponadto do spraw własności intelektualnej zakwalifikowane zostały sprawy o:

  • zapobieganie i zwalczenie nieuczciwej konkurencji,
  • ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczą one wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług,
  • ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową i wynalazczą.

Zakresem kognicji wyspecjalizowanych sądów objęty będzie szeroki katalog spraw własności intelektualnej. Sądy własności intelektualnej będą rozpoznawać spory dotyczące praw własności przemysłowej czyli dotyczące wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, topografii układów scalonych oraz praw autorskich i praw pokrewnych takich jak m.in. utwory literackie, architektoniczne, plastyczne, fotograficzne czy architektoniczne.  

Pod pojęciem „ochrona innych praw na dobrach niematerialnych” również wymienionym jako jedna z kategorii spraw własności intelektualnej, będą mieścić się między innymi sprawy o ochronę prawa do firmy, czy o ochronę baz danych. Wskazać należy, że tak szerokie pojęcie zostało zastosowane nie bez powodu. Ustawodawca zakłada bowiem, że bez względu na kwalifikację i konstrukcję danego wytworu intelektualnego człowieka, sprawy te powinny być rozstrzygane w ramach powołanej w tym celu wyspecjalizowanej jednostki.

Warto zwrócić uwagę, że do spraw własności intelektualnej zostały zaliczone także wszystkie sprawy o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji (naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, używanie w obrocie konfuzyjnego oznaczenia przedsiębiorstwa czy produktu, naśladownictwo, wprowadzająca w błąd reklama itp.). Należy zwrócić uwagę, że niektóre delikty nieuczciwej konkurencji nie są ściśle związane z własnością intelektualną (np. rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji lub pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży), a jednak będą rozpoznawane przez nowo powstałe sądy. W środowisku prawniczym podnoszony jest postulat wprowadzenia właściwości przemiennej dla spraw nieuczciwej konkurencji niezwiązanych z własnością intelektualną[1].

Z kolei sprawy o ochronę dóbr osobistych zostały ograniczone do spraw dotyczących wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług oraz związanych z działalnością naukową i wynalazczą. Pozostałe sprawy dotyczące dóbr osobistych będą rozpoznawane według dotychczas obowiązujących zasad. Powód, dla którego przekazano sądom własności intelektualnej orzekanie w tych konkretnych kategoriach spraw dóbr osobistych jest konsekwencją zaobserwowania tendencji komercjalizacji dóbr osobistych takich jak np. wizerunek. W dobie stale zachodzących przemian społecznych, gospodarczych i technologicznych nieodosobnione są przypadki zawierania umów na korzystanie z wizerunku. Choć ustawodawca nie sprecyzował konkretnie jakich dóbr osobistych dotyczy dana kategoria spraw, należy przewidywać, że do nowo powstałych sądów będą trafiać sprawy dotyczące ochrony wizerunku, nazwiska, dóbr osobistych twórców (twórczość naukowa i artystyczna), renomy lub dobrej sławy. W wymienionych sprawach sądy własności intelektualnej będą zawsze właściwe, niezależnie czy roszczenia powoda będą miały charakter majątkowy czy niemajątkowy.

Do rozpoznawania spraw własności intelektualnej wyłącznie właściwe będą wyspecjalizowane sądy, a postępowania będą się toczyć na podstawie regulacji zawartych w dziale Postępowanie w sprawach własności intelektualnej w KPC.

[1] Artykuł Rzeczpospolita z dnia 05.06.2020 r. https://www.rp.pl/Opinie/306059917-Pawel–Podrecki-Anna-Sokolowska-Lawniczak-Sady-ds-wlasnosci-intelektualnej-juz-od-1-lipca-2020.html

0 Komentarzy